Họ Tạ

Họ Tạ l. Thư Điền, nay thuộc x. Tây Giang, Tiền Hải.

Vốn ở Lạng Sơn, về Thái Nguyên rồi vào Thanh Hóa, sau đó lại cùng với họ Lê ra lập ấp tại Diêm Điền (từ 1895 đổi thành Thư Điền). 

Họ này có truyền thống cách mạng, có nhiều cống hiến trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Thủy tổ là Tạ Đình Ninh có công lập ấp Diêm Điền. 

Đời thứ ba, Tạ Đình Chiêm là người có học thức, có đức, có tài, đánh giặc có công được phong Điện tiền đô chỉ huy sứ, tước Đông Khê hầu, là Thành hoàng làng, thờ tại đình Tổ x. Tây Giang, hiện còn 3 sắc phong thần đều ghi quý hiệu là Tạ Quốc Công. 

Đời thứ 7, Tạ Đình Trật lãnh đạo dân phu đánh giặc, chém được đầu giặc tại trận, được thăng chức Huyện thừa h. Thần Khê, hàm Tiến công thứ lang (sắc năm Cảnh Hưng thứ 3 - 1742). 

Đời thứ 8, Tạ Đình Thuần, Đội trưởng Trung Nhuệ quân doanh bảo vệ kinh đô, lập công giữ yên xã tắc được thăng Bá hộ (sắc năm Cảnh Hưng thứ 44 - 1783). 

Đời thứ 9, Tạ Đình Duyên lãnh đạo đội Tứ Nghĩa, cùng với Việp Quận công Hoàng Ngũ Phúc theo chúa đánh giặc ở Tây Đạo, được ban chức Huyện thừa h. Kim Sơn, hàm Tiến công thứ lang (sắc năm Cảnh Hưng thứ 16 - 1755)... 

Trước và sau Cách mạng tháng 8 - 1945, con cháu họ Tạ l. Thư Điền đã hăng hái tham gia cách mạng, như Tạ Thị Câu: Tỉnh ủy viên (1939-1940); Tạ Ngọc Lam, tức Trần Văn Khiết: Tỉnh ủy viên, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban cán sự Đảng t. Thái Bình (1941 -1943); Tạ Ngọc Phách, tức Trần Độ: Phó Chủ tịch Quốc hội, Trưởng ban Văn hoá Văn nghệ Trung ương, Trung tướng - Huân chương Hồ Chí Minh; Tạ Xuân Thu: Thiếu tướng, Tư lệnh đầu tiên Quân chủng Hải quân - Huân chương Hồ Chí Minh; Tạ Ngọc Giản, tức Vũ Trọng Kiên: Phó Trưởng ban Tổ chức Trung ương, Trưởng ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ (nay là Bộ Nội vụ)... 

Có 8 vị Lão thành cách mạng; 255 đảng viên ĐCSVN; 6 Mẹ Việt Nam anh hùng; 180 người đi bộ đội; 82 Liệt sĩ. Được tặng thưởng 4 Huân chương Độc lập... Nhiều con cháu đã phấn đấu học tập, đạt đến các học vị Cử nhân, Kỹ sư, Thạc sĩ, Tiến sĩ. 

Từ đường họ Tạ

Xây dựng năm Tân Mùi (1691), trùng tu thời Nguyễn. Kiến trúc 3 tòa, chữ “Tam”, xây kiểu cuốn vòm, hồi văn 3 đấu. Tòa Bái đường hiên cuốn giả hiên tây, trên đỉnh đắp 4 chữ Hán “Tạ tộc từ đường”. Trong Hậu cung, gian chính giữa đặt ngai thờ, bài vị cụ tổ Tạ Đình Ninh, ban thờ hai bên đặt bát hương và bài vị các cụ tổ từ đời thứ 2 đến đời thứ 11. Cổ vật có 4 sắc phong thời Lê phong chức tước cho các vị họ Tạ; bản gia phả chứ Hán viết năm 1841 và nhiều hoành phi, câu đối, đại tự thời Nguyễn.

Cụm di tích đình Tổ, Từ đường họ Tạ và Chùa Thư Điền được xếp hạng DTKTNT cấp Quốc gia (1990).

(Từ điển Thái Bình, Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, 2010, trang 396)