Diễn ca kỷ niệm

Phần này do cụ Tạ Đức Bản (đời thứ 12) vâng mệnh tôn trưởng trong họ soạn ra. Khi chép lại, cụ Tạ Ngọc Lân (đời thứ 12 viết lại gia phả lần thứ Tư) có mạn phép sửa chữa, bớt bỏ một số chỗ để trọng vẻ tôn nghiêm và có phần thực tế hơn.

Thời kỳ cụ Bản và cụ Lân biên soạn mới có bài ca ngợi công đức của các cụ từ đời thứ 11 về trước, đời thứ 12 mới có bài văn về cụ Tạ Quốc Thưởng.

Nay nhân khi tu chỉnh, bổ sung gia phả, Tổ gia phả xin ghi lại các bài văn kỷ niệm đó. Để con cháu hiện nay và sau này dễ hiểu hơn, để hài hoà công đức của các cụ trước đây với hiện nay, chúng tôi chỉnh sửa, bổ sung một số câu, chữ trong một số bài cho phù hợp. Hương hồn các cụ ở cõi vĩnh hằng xin chứng giám và chắc các cụ cũng vui dạ vì con cháu kế tục các cụ về sự nghiệp tổ tiên để lại.

*  *  *

Văn kỷ niệm Cụ Sơ Hoàng Thuỷ Tổ

Sách có câu : “Nhân bản hồ tổ”

Công gây dựng muôn thuở còn truyền

Thái bình hương hoả vạn niên

Diễn bài kỷ niệm một thiên lưu đề

Đức tổ xưa vốn quê Giang tả

Tiếng “Ô Y” Vương, Tạ, Nguyễn, Đào

Á Đông lừng lẫy xiết bao

Hai nhà Vương, Tạ giá cao quý quyền

(Họ Vương sau đổi là họ Lê)

Cờ Đô hộ một phen thống trị

Xứ An Nam phải lệ thuộc Tàu

Hai ông thâm kết cùng nhau

Phất cờ “Chiêu mộ” bắc cầu Lĩnh Nam

Đường Thái, Lạng quan san chẳng ngại

Chí tang bồng hồ hải xông pha

Trúc mai sum họp một nhà

Cửa Sung khẩn trị sơn hà tỉnh Thanh

Làng Diêm Phố nổi danh từ đó

Áng tử phần hoa có tốt tươi

Nhà liền nóc, chợ đông người

Nước non mới mẻ muôn đời thêm xuân

Trải năm tháng sinh lan đẻ huệ

Chen chúc nhau ai dễ đo lường

Đất đai nguyên cũ ruộng nương có ngần

Dân đông đúc có phần chật hẹp

Cách sinh nhai nghề nghiệp quan hoài

Ngư ông mượn thú cõi ngoài

Tìm nơi phong cảnh ươm nòi văn minh

Lê Lang với Tạ Ninh hai cụ

Lại nối theo chí cũ ông cha

Di dân lập ấp vùng xa

Vì con, vì cháu mưu cơ lâu dài

Miền Lân hải là nơi rộng rãi

Cờ Chiêu mộ cứng cỏi ra tay

Hai ông nào ngại chông gai

Đào sông, lấn biển dùi mài tấm thân

Trải mưa nắng bao phần mỏi mệt

Cách vun trồng chẳng tiếc công phu

Chăng dây cắm mốc trì khu

Đắp đê giữ nước phá gò bồi sa

Nhà nổi nóc hàng ba hàng bẩy

Ruộng thành bờ từng dãy từng khu

Bao la ruộng đất mịt mù

Cỏ hoa đua nở, giang hồ thông lưu

Đường thuỷ đạo đã tiêu chua chát

Lúa hai mùa lại được phong niên

Cồn ngoài bãi muối trắng tinh

Có muối, có gạo dân tình đội ơn

Diêm Điền xin được đặt tên

Cõi hoang vu đã dựng lên xóm làng

Cụ Lê dòng dõi “ấm lang”

Cụ Tạ nông giới giỏi giang ruộng đồng

Lòng hai cụ Tấn - Tần hợp một

Nguyện muôn đời tầm cốt tương thân

Ca dao bình phẩm mấy vần

Ninh, Lang hai cụ lần lần gặp nhau (1)

Đức tổ ta đứng đầu dân tráng

Việc binh lương giữ khoán đình, điền

Hương thôn kính ái một niềm

Quan trên cũng chuộng dân em cũng vì

Giòng tử đệ nhiều bề tế mỹ

Thềm chí lan lắm vẻ phi phương

Cháu con tỏ mặt phi thường

Chói chang Hầu Bá rỡ ràng non sông

Cụ trăm tuổi đèn hồng rực rỡ

Xứ Đông Lang long mã tàng hình

Mới hay sơn thuỷ hữu tình

Phần phong chính bắc rành rành chân long

Huyệt Bến Sặt trùng trùng sơn thuỷ (2)

Mộ tổ bà đất để Hậu Lang

Hình ô hướng bắc rõ ràng

Tạ, Lê hai mộ một hàng thanh thanh

Câu ngạn ngữ : “An Ninh họp chợ

Đất Diêm Điền họ Tạ có quan” (3)

Mới hay sơn thuỷ bão hoàn

Tạ, Lê hai họ sánh hàng cùng nhau

---------------------------------------------------------

 

                (1) Tục truyền có câu: “Ông Nỉnh ông Ninh ra đến đầu đình thì gặp ông Lang, Ông Lảng ông Lang, ra đến đầu làng thì gặp ông Ninh”

(2) Nhà Tương Địa có câu: “Diêm Điền huyệt tại Bến Sặt”

(3) Tục truyền câu: “An Ninh hữu thị, Tạ thị hữu quan. Đông Hướng hữu chung, Lê thị anh hùng".

(Còn nữa)